Stress

We kennen het allemaal: die constante druk van het moderne leven. De samenleving van vandaag draait om tweeverdieners, het internet, sociale media, en het moeten presteren vanaf jonge leeftijd. We streven naar het hoogst haalbare, maar niets gaat vanzelf. Hoge verwachtingen van jezelf of van je omgeving kunnen ervoor zorgen dat drukte omslaat in een overweldigend gevoel van stress. Deze voortdurende stress kan ernstige gevolgen hebben.

Het is belangrijk om te beseffen dat niet de stress zelf het probleem is, maar hoe je ermee omgaat. Dit besef geeft je de mogelijkheid om invloed uit te oefenen op je stressniveau en de controle terug te nemen. Door je psychologische flexibiliteit te vergroten, kun je leren beter om te gaan met stress en de uitdagingen die het leven met zich meebrengt.

Stress en Ons Lichaam

Hoewel iedereen weet wat stress is, blijkt het lastig om een wetenschappelijke definitie ervan te geven. Biologisch gezien is stress een reactie op een bedreigende situatie. Volgens psychologen hangt de mate van stress af van hoe bedreigend je een situatie inschat en welke middelen je hebt om ermee om te gaan.

Bij stress worden twee systemen in je lichaam geactiveerd. Het eerste systeem, het sympathische zenuwstelsel, zorgt voor een onmiddellijke vecht- of vluchtreactie. Je spieren spannen zich aan, je bloeddruk en hartslag stijgen, en je pupillen verwijden zich. Organen die niet direct nodig zijn, krijgen minder bloed, en je spijsvertering vertraagt.

Het tweede systeem duurt enkele minuten om op gang te komen. De hypofyse in je hersenen geeft een signaal af om cortisol te produceren. Dit verhoogt je bloedsuikerspiegel en versnelt je stofwisseling, waardoor je extra energie krijgt om met de stressvolle situatie om te gaan.

Deze systemen zijn nuttig omdat ze je in staat stellen adequaat te reageren in noodsituaties.

Waarom Is Stress dan toch Problematisch?

Je stresssysteem wordt niet alleen geactiveerd bij fysieke bedreigingen zoals een ontmoeting met een beer of een gevaarlijke verkeerssituatie. Ook psychologische bedreigingen kunnen je stresssysteem in werking zetten. Volgens de beroemde stressonderzoeker Robert Sapolsky ontstaan stressgerelateerde ziektes vooral omdat we ons fysiologische systeem te vaak activeren voor langdurige psychologische zorgen zoals relaties, werk of geld.

Hoewel de stressreactie aanvankelijk het immuunsysteem versterkt, werkt dit bij chronische stress juist averechts. Een chronisch verhoogde hartslag en bloeddruk kunnen schadelijk zijn. Bovendien beschadigt chronische stress de hippocampus, die normaal gesproken de cortisolaanmaak reguleert. Dit kan leiden tot een slechter geheugen. Ook de amygdala, die gevaar detecteert, wordt beïnvloed en reageert sterker op dreigingen onder stress.

Hoe Kun Je Zelf Stress Beheersen?

Hoe stress je lichaam en geest beïnvloedt, hangt sterk af van je aanpak. Als je actief je problemen aanpakt, ervaar je minder stressreacties. Het vermijden, ontkennen of onderdrukken van emoties leidt daarentegen tot langdurige en intense stressreacties. Door je problemen direct aan te pakken en je emoties te erkennen, kun je de nadelige effecten van stress verminderen en je welzijn verbeteren.